I. 🔥 BỆNH DẠI – DỊCH BỆNH NGUY HIỂM NHẤT HIỆN NAY
Bệnh dại (rabies) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Lyssavirus gây ra, lây truyền chủ yếu từ động vật sang người thông qua vết cắn hoặc vết liếm của động vật mắc bệnh. Dù đã có vắc xin phòng ngừa hiệu quả, mỗi năm Việt Nam vẫn ghi nhận nhiều ca tử vong vì căn bệnh này.
Trong ba tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận 20 ca tử vong do bệnh dại và 80 ca mắc bệnh ở động vật tại 22 tỉnh, bao gồm cả chó, mèo và động vật hoang dã. Một số tỉnh đang có ổ dịch đáng chú ý như Bình Phước, Bình Thuận, Hà Giang, Sơn La, Quảng Trị và Gia Lai.
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng bùng phát bệnh là do thói quen nuôi chó thả rông, không rọ mõm khi ra đường; tỷ lệ tiêm phòng vắc xin cho chó mèo còn thấp, nhiều nơi dưới 50%; và đặc biệt, nhiều người dân sau khi bị chó cắn vẫn còn chủ quan, không đến cơ sở y tế để tiêm phòng sau phơi nhiễm.
Tình hình dịch bệnh dại trong thời gian qua ghi nhận một số trường hợp điển hình gây lo ngại. Tại Bình Thuận vào tháng 2/2025, một con chó không rõ nguồn gốc đã cắn ba người ở khu vực Mũi Né và sau đó được xác nhận dương tính với virus dại. Trong khi đó, Bình Phước từ tháng 1 đến tháng 3/2025 ghi nhận một ổ dịch mới với một ca tử vong, tỷ lệ tiêm phòng tại tỉnh này chỉ đạt 52%.
Trước tình hình đó, các biện pháp phòng ngừa đang được tích cực triển khai trong khuôn khổ Chương trình Quốc gia phòng chống bệnh dại giai đoạn 2022–2030, đặt mục tiêu tiêm vắc xin đầy đủ cho ít nhất 70% tổng đàn chó, mèo mỗi năm. Ngoài ra, các địa phương đã thành lập các trạm tiêm dã chiến và tổ chức tiêm lưu động tại vùng sâu vùng xa để tăng khả năng tiếp cận. Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh thông qua mạng xã hội, tờ rơi và các chương trình truyền hình. Một số tỉnh cũng bắt đầu áp dụng quy định yêu cầu người nuôi chó phải có giấy chứng nhận tiêm phòng, góp phần nâng cao ý thức phòng dịch trong cộng đồng.
II. 🐶 CÁC BỆNH TRUYỀN NHIỄM Ở CHÓ HAY GẶP TRONG ĐẦU NĂM
Bệnh Care (Distemper – bệnh sài sốt)
Care là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở chó do virus tấn công vào hệ hô hấp, tiêu hóa và thần kinh trung ương, thường lây lan mạnh qua không khí, dụng cụ ăn uống hoặc ổ nằm chung. Bệnh có biểu hiện ban đầu như sốt cao, ho khan, chảy nước mũi đặc, tiêu chảy và có thể tiến triển đến co giật. Ở giai đoạn muộn, bệnh có thể gây liệt và tử vong sau 7–14 ngày nếu không được điều trị kịp thời. Trong năm 2025, bệnh Care xuất hiện rải rác tại một số tỉnh thành như Hà Nội, Nam Định và Lâm Đồng, chủ yếu ở những chú chó con dưới 6 tháng tuổi do chưa được tiêm chủng đầy đủ. Biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh cho chó con từ 6–8 tuần tuổi, đồng thời hạn chế để chó tiếp xúc với những con chó lạ nếu chưa được tiêm phòng.
Viêm gan truyền nhiễm (Infectious Canine Hepatitis)
Viêm gan truyền nhiễm ở chó là bệnh do virus Adenovirus-1 gây ra, ảnh hưởng chủ yếu đến gan, mắt và thận. Do có những biểu hiện giống với bệnh Care ở giai đoạn đầu nên dễ gây nhầm lẫn trong chẩn đoán. Các triệu chứng thường gặp bao gồm sốt cao, đau bụng, chán ăn và đặc biệt là hiện tượng mắt đục – thường được gọi là “mắt xanh”. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nhanh và dẫn đến tử vong. Trong năm 2025, một vài ca bệnh đã được ghi nhận tại các phòng khám thú y ở Đà Nẵng và Cần Thơ, tuy nhiên hiện tại chưa có dấu hiệu bùng phát trên diện rộng. Việc tiêm phòng đầy đủ là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh, đặc biệt đối với chó con và chó chưa từng tiêm vắc xin.
Parvo (viêm ruột xuất huyết)
Parvo là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và dễ lây nhất ở chó, đặc biệt là chó con dưới 1 tuổi. Bệnh do virus Parvovirus gây ra, có khả năng tồn tại trong môi trường tới 6 tháng và lây lan nhanh chóng qua phân, nước bọt hoặc bề mặt nhiễm bẩn. Triệu chứng điển hình bao gồm nôn ra bọt vàng, tiêu chảy ra máu, mất nước nhanh và nếu không được điều trị kịp thời, chó có thể tử vong trong vòng 24–72 giờ. Trong năm 2025, các trạm cứu hộ chó tại Hải Phòng và TP.HCM đã ghi nhận nhiều ca bệnh Parvo, trong đó có một số trường hợp tử vong do không được phát hiện và cấp cứu kịp thời. Việc tiêm vắc xin đầy đủ cho chó con ngay từ 6–8 tuần tuổi là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với căn bệnh nguy hiểm này.
